امام زین العابدین(ع)؛ سجاده نشین عالم معرفت و توحید بودند

به گزارش موج رسا; امام سجاد(ع) در كوران رویدادهای سیاسی زمان خود با هدف فراگیركردن شریعت اسلام در جهت تعالی مسلمانان كوشید و به ترسیم خطوط و چشم اندازهای پیش روی جهان اسلام پرداخت. ایشان در روزهای سختی كه حضرت علی(ع) مقام خلافت را برعهده داشتند و در پنجم شعبان 38 هجری در مدینه در منزل امام حسین(ع) دیده به جهان گشود، ایشان كه سال‌ها پیش رسول اكرم(ص) مژده تولد ایشان را داده و در توصیف فضایل این امام همام(ع) فرموده بودند: «خداوند متعال او را سید عابدان و زینت دوستان خدا خوانده است. گویی هم اینك او را می‌بینم كه در روز قیامت در بین صف‌ها شاد و سربلند و خرامان در رفت و آمد است.»

فصاحت و بلاغت در كلام، تواضع، بردباری، شجاعت، عفو و جوانمردی، تقوا و عبادت از برجسته‌ترین ویژگی های چهارمین پیشوای شیعیان(ع) است. 

از لقب‌های امام(ع) می‌توان از «زین العابدین، سجاد، سید العابدین، زین الصالحین، وارث علم النبیین، وصی‌الوصیین، خازن وصایا المرسلین، امام المومنین، امام الامه، الزكی، الامین و السجاد» نام برد و «ابامحمد و ابوالحسن ثانی» از كنیه‌های ایشان محسوب می‌شود.

سیدالساجدین(ع) در زمان‌های مختلف به ترویج معارف اسلامی و مبارزه با توطئه‌های دشمنان می‌پرداخت و به این منظور از شیوه‌های گوناگونی بهره می‌جست. 

این امام همام(ع) از مروجان اصلی و احیاگر واقعه عاشورا بود كه در كربلا حضور داشت اما به دلیل بیماری، موفق نشد تا در كنار امام حسین(ع) در این قیام شركت كند و مصلحت الهی بر این قرار گرفت تا ایشان عهده دار امامت و ولایت شود.

افشاگری‌های امام سجاد(ع) و خطبه‌های شیوای چهارمین امام شیعیان(ع) علیه خلفای اموی سبب شد تا هشام بن عبدالملك، این امام همام(ع) را در 55 سالگی در مدینه مسموم كند و به شهادت برساند.

گسترش جعل حدیث و روایت های دروغین در دوران امامت امام سجاد(ع)

دوری جستن افراد از آموختن تعالیم اسلامی از مهمترین بحران‌های دوران امامت امام سجاد(ع) بود كه همین امر سبب شد تا در پرتو این جهالت، احكام اسلامی در معرض آسیب‌های فراوانی قرار بگیرد. در این هنگامه افراد سودجو و دنیاطلب به راحتی به جعل و ساختن روایت‌های دروغین می‌پرداختند و با ستایش خلفای بنی‌امیه در پی مقام و ثروت بودند. 

فقدان عدالت اجتماعی، قانون گریزی و حاكمیت ظلم و ستم از دیگر مشخصه‌های ناپسند جامعه آن دوران به شمار می رفت. خلفای بنی‌امیه نیز از هر ابزاری برای دروغ جلوه دادن واقعه كربلا بهره می‌بردند و برای توجیه كردن اعمال خلاف شرع و جنایت‌های خود قضا و قدر الهی را در این امر دخیل می‌دانستند.

جنگ نرم؛ شیوه مبارزاتی امام سجاد(ع)

سیدالساجدین(ع) به منظور گسترش تعالیم دینی و نهادینه كردن احكام اسلامی از دعا و نیایش برای هدایت جامعه بحران زده آن روزگار استفاده كرد. ایشان قیام دوباره را جایز ندانست و با این اندیشه كه می توان در قالب جنگ نرم به هدایت مردم پرداخت. سوق دادن جامعه به طرف اهداف والای معنوی و سنت پیامبر(ص) از دیگر شیوه های مبارزاتی ایشان به شمار می رفت كه در این زمینه امام(ع) با برگزاری جلسه ها و با سخنرانی و خطبه های آتشین خود برای تعالیم دینی تلاش بسیاری كرد و توانست نهضت سالار شهیدان را از هجوم تحریف ها نجات بخشد.

بازخوانی واقعه عاشورا؛ راهبرد اساسی امام(ع) برای احیای آموزه‌های دینی

ناراحتی و گریه های طولانی چهارمین پیشوای شیعیان(ع) در اثبات مظلومیت و حقانیت امام حسین(ع) و یارانش به عنوان یكی از راهبردهای اصولی این امام همام(ع) برای زنده نگه داشتن آموزه های دینی و واقعه عاشورا به شمار می‌رفت تا با پیوند قیام سیدالشهدا(ع) به حوادث كنونی به احیای آن پس از گذشت هزاران سال از آن دوران بپردازد. 

خواندن دعا در بخش‌های مختلف برای مبارزه با حاكمان ستمكار زمان از دیگر شاخصه‌های این امام(ع) بود كه امروزه می‌توان تمامی این دعاها را در قالب «صحیفه سجادیه» مشاهده كرد.

یكی از مضامین مهم سیاسی- دینی صحیفه، طرح مساله امامت است كه به عنوان مفهوم شیعی افزون بر داشتن حقیقت برای خلافت و رهبری، جنبه‌های الهی همچون بهره‌گیری از علوم انبیاء را نشان می دهد. تقویت جایگاه اهل بیت(ع) به عنوان آموزگاران اصلی بشریت از دیگر مسایلی بود كه امام سجاد(ع) بدان توجه و تاكید فراوانی داشت، بنابراین تلاش ایشان برای پیوند مردم با آموزه‌های وحیانی از راه توجه به اهل بیت(ع) منبع مهمی برای انتقال این معارف به نسل‌های بعدی تلقی می‌شود.

 ارتقای بنیه فرهنگی و علمی جامعه

ارتقای بنیه فرهنگی، علمی و معنوی جامعه از دیگر اقدام های امام سجاد(ع) محسوب می‌شد. چهارمین پیشوای شیعیان(ع) همواره با مصلحت اندیشی سعی بر آن داشت تا مسلمانان را بر پایه منطق هدایت كند و از دست بردن به شمشیر و سركوب بپرهیزد، زیرا معتقد بود كه قیام دوباره سبب می‌شود تا اسلام به خطر بیفتد و حاكمان جور از این فرصت استفاده كنند.

امام سجاد(ع) در حقیقت زمینه ساز اقدام‌های فرهنگی در دوران امامت امام محمد باقر(ع) شد و عرصه جدیدی را برای پرورش زمینه های علمی و فرهنگی فراهم آورد. هرآنچه امروزه به عنوان احادیث و روایت‌های فقهی، كلامی، اعتقادی، اخلاقی و تاریخی باقی مانده محصول تلاش های فرهنگی و علمی امام سجاد(ع) و ائمه(ع) پس از ایشان است.

درس گرفتن از ابعاد مختلف وجودی امام سجاد(ع) در جامعه امروزی

مسلمانان باید از ابعاد مختلف وجودی این امام همام(ع) درس بگیرند و در زندگی خود آنها را پیاده كنند. عبادت ها و نیایش‌های خالصانه، توجه به احكام الهی، دست گیری از مستضعفان، به جا سخن گفتن و... ویژگی‌هایی هستند كه می‌توانند برای افراد در بُعد اجتماعی و فردی درس آموز باشند و به ساختن جامعه‌ای معنوی و به دور از آسیب های اجتماعی بپردازند. بنابراین در مرحله نخست می‌بایست كه در جهت شناسایی سیره امام سجاد(ع) كوشید و نسبت به آن باور پیدا كرد و در مرحله بعدی باید افراد مجریان این آموزه ها باشند تا آنها را در جامعه نشر و گسترش دهند.